પ્રોજેક્ટર - ડૉ. કૌશિક ચૌધરી

બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને મહેશ

બ્રહ્માંડની શરૃઆતમાં ઉભી થયેલી ત્રણ વિશિષ્ટ ડિઝાઈનો

જેમને આપણ ઇશ્વરની પદવી આપી ચૂક્યા છીએ તેવા બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને શિવનો સાચો વૈજ્ઞાાનિક અર્થ જ આપણને તેમની વધુ નજીક લાવી શકશે. તો ચાલો. પ્રોજેક્ટરના આ શો માં એ ભગીરથ કાર્યને શરુ કરીએ.

ચાચાલુ વર્ષે જ ઉપનિષદોના વિજ્ઞાાનને વિશ્વભરમાં આધુનિક ભાષામાં પુનઃઅવતરીત કરવામાં આવ્યું. તે પુસ્તક છે 'ૈંા'જ ર્હા ચ ભિીર્ચૌહ... ૈા'જ ચ ઁર્લિીર્બૌહ ારર્િેયર ઈટૅિીજર્જૈહ'. આ પુસ્તકમાં બ્રહ્માંડ અને માનવજીવનના દરેક ગૂઢ રહસ્યનું સ્પષ્ટ વૈજ્ઞાાનિક સ્પષ્ટિકરણ આપવામાં આવ્યું છે. જેમાંથી આજે આપણે બ્રહ્માંડની ઉત્પત્તિ સમયે ઉભી થયેલી શક્તિની એ ત્રણ વિશિષ્ટ ડિઝાઈનોની વાત કરીશું જેમને આપણે ઇશ્વરની ઉપમા આપી છે અને તે સમજ્યા બાદ જ આવતા અંકમાં સેક્સ અને ભક્તિના ગૂઢ રહસ્યોને પ્રોજેક્ટ કરીશું.
પુસ્તક મુજબ આ સૃષ્ટિ પહેલા શક્તિના એક નાના પિંડ સ્વરૃપે હતી. આ શક્તિને ઉપનિષદોમાં બ્રહ્મ કહેવામાં આવ્યું છે આથી તે પિંડને બ્રહ્મની પિંડ કહે ચે. ત્યારબાદ તેપિંડ વિસ્ફોટરૃપે ફૂટયો અને પિંડની તટસ્થ ઉર્જા પુરુષ શક્તિ અને સ્ત્રી શક્તિ એમ બે વિરુધ્ધ પ્રકૃતિઓમાં છૂટી પડી વિસ્તરવા લાગી. આ વિસ્ફોટકને વિજ્ઞાાન આજે બિગ બેંગ કહે છે. આધુનિક વિજ્ઞાાન બિગ બેંગના વિસ્ફોટ પછી તરત જ વિસ્તરણ શરુ થયું તેને જ બ્રહ્માંડ કહે છે જ્યારે ઉપનિષદોએ તેમાં પણ સૂક્ષ્મ ભેદ રાખ્યો છે. વિસ્ફોટ બાદ શરુઆતમાં શક્તિ પ્રમાણમાં એકત્રિત હતી જે ધીરે ધીરે ખંડિત થતી ગઈ. આ શરુઆતની પ્રમાણમાં એકત્રિત શક્તિએ જે પહેલી ડિઝાઈન રચી તેને ઉપનિષદોમાં શિવ નામ આપવામાં આવ્યું. ચિત્રમાં બતાવ્યા પ્રમાણે શિવના સ્ટેજમાંપિંડની ઉર્જા બે વિભાગોમાં વહેંચાયેલી હતી. અને આ બંને વિભાગોમાં પુરુષ અને સ્ત્રી એ બંને પ્રકૃતિઓ હતી. પુરુષ પ્રકૃતિ બહારની તરફ જતી બહિર્ગામી અભિવ્યક્તિ ધરાવે છે (શિવ સ્ટેજના ચિત્રમાં ડાબી બાજુ ઉપર અને જમણી બાજુ નીચે). આથી તેને શિવના લીગનું પ્રતિક આપી 'શિવ પ્રકૃતિ' પણ કહેવામાં આવી છે. જ્યારે સ્ત્રી શક્તિ અંદરની તરફ ખેંચાણ ધરાવતી અંતર્ગામી અભિવ્યક્તિ ધરાવે છે. (શિવ સ્ટેજના ચિત્રમાં ડાબી બાજુ નીચે અને જમણી બાજુ ઉપર). આથી તેને સ્ત્રીની યોનીનું પ્રતિક આપી 'શક્તિ પ્રકૃતિ' પણ કહે છે.
આમ, શિવ સ્ટેજના બંને વિભાગોમાં શિવ અને શક્તિ એમ બંને પ્રકૃતિઓ સમાન માત્રામાં સામેલ હતી. આથી જ શિવને 'અર્ધ નારેશ્વર' કહેવામાં આવે છે. શિવ સ્ટેજમાંથી સ્ટેજમાંથી આગળ બ્રહ્મ જ્યારે વિસ્તર્યું ત્યારે તેની શક્તિ એવા બે વિભાગોમાં વહેંચાઈ જે સાત પરીમાણોમાં વહેંચાયેલા હતા. આ સ્ટેજને વિષ્ણુ કહેવામાં આવ્યા. ચિત્રના વિષ્ણુ સ્ટેજમાં બતાવ્યા પ્રમાણે સૌથી નીચેનું પરીણામ પહેલું પરીમાણ છે જે ડાબી બજુના વિભાગમાં અંતર્ગામી અને જમણી બાજુના વિભાગમાં બહિર્ગામી હતું. તેના ઉપરનું બીજું પરીમાણ ડાબી બાજુના વિભાગમાં અંતર્ગામી અને જમણી બાજુના વિભાગમાં બહિર્ગામી હતું. તેના ઉપરનું બીજુ પરીમાણ ડાબી બાજુના વિભાગમાં બહિર્ગામી અને જમણા વિભાગમાં અંતર્ગામી હતું. આમ, બાજુ બાજુના પરીમાણો વિરુધ્ધ પ્રકૃતિ ધરાવતા હતા તથા કોઈ એક પરીમાણના બંને વિભાગો પણ વિરુધ્ધ પ્રકૃતિ ધરાવતા હતા. અને જ્યારે વિષ્ણુથી આગળ બ્રહ્મ વિસ્તર્યું ત્યારે તેની શક્તિ એટલી ખંડિત થઇ ગઈ કે તે ફક્ત ત્રણ જ પરીમાણી બનાવી સકી અને બાકીના પરીમાણો નાના-નાના કણોની શક્તિમાં વિખેરાઈ ગયા. આ ત્રણ પરીમાણો ધરાવતી જે ડિઝાઈન અસ્તિત્ત્વમાં આવી તેને ઉપનિષદોએ બ્રહ્માંડ કીધું, બ્રહ્મનો અંડ. જેની રચના બ્રહ્માએ કરી હતી અને આજે પણ એ તેની સતત રચના કર્યા જ કરે છે.
તો સવાલ એ છે કે આ બ્રહ્મા કોણ છે ? ઉપનિષદોમાં 'બ્રહ્મા' શબ્દ હકીકતમાં શક્તિના એ સ્વરૃપ માટે વાપરવામાં આવ્યો છે જે આ બ્રહ્માંડમાં દળને ઉત્પત્તિ આપે છે અને ઉપનિષદોની મહાનતા સામે અહીં જ આપણને મસ્તક નમાવી દેવાનું મન થાય છે કારણ કે દળને ઉત્પન્ન કરતું શક્તિનું સ્વરૃપ બીજુ કોઈ નહી ૨૦૧૨માં શોધાયેલો અને વિશ્વભરમાં ચર્ચાયેલો 'હિગ્સ બોઝોન' છે. આધુનિક વિજ્ઞાાનમાં પણ કેટલાક વિજ્ઞાાનિકોએ જ્યારે હિગ્સ બોઝોનને 'ગોડ પાર્ટીકલ' કે 'ઇશ્વરીય કણ' કહેલો ત્યારેવિવાદ થયો હતો પરંતુ સત્ય એ છે કે લગભગ આઠ હજાર વર્ષ પહેલા ઉપનિષદોમાં પણ શક્તિના આ સ્વરૃપને 'બ્રહ્મા' નામ સાથેઇશ્વર જ કહેવામાં આવ્યો હતો. આથી જ આજના બ્રહ્માંડને બ્રહ્માનું સ્ટેજ કહેવામાં આવ્યું. જે ત્રણ પરીમાણો બ્રહ્માના સ્ટેજમાં બન્યા એ આપણા અવકાશ અને સમયના પરીમાણો છે અને હિગ્સ બોઝોન કે બ્રહ્મા વડે જે નાના-નાના કણો તેમાં બન્યા તે ઇલેક્ટ્રોન અને પોઝીટ્રોન હતા.
જેને આપણે સદીઓથી 'બ્રહ્મા' કહીએ છીએ એ બીજું કંઇ નહી વિજ્ઞાાને હમણાં જ શોધેલો 'હીગ્ઝ બોઝોન' છે.
હવે બ્રહ્માંડનું ઝડપી વિસ્તરણ શરૃ થઇ ચૂક્યું હતું, પરંતુ બ્રહ્માંડ પોતાના આ વિસ્તરણને રોકીને ફરી પાછાપેલા પિંડ સ્વરૃપમાં ફેરવાઈ જવાની કોશિશ કરતું હતું. કારણ કે એ અદ્વૈત પિંડ જ બ્રહ્માંડની શક્તિનું મૂળ સ્વરૃપ હતું. આમ, પોતાના મૂળ અદ્વૈત સ્વરૃપને પાછું મેળવવા એ વિસ્તરણ રોકવું જરૃરી હતું જેની કોશિશોમાં બ્રહ્માંડે એ નાના નાના કણોને જોડીને પરમાણુ અને અણુ બનાવવાની શરુઆત કરી. અણુઓને જોડીને ભારે તત્ત્વો અને તે તત્ત્વોથી બનેલા મોટા મોટા તારાઓ અને આકાશગંગાઓ બનાવી. આમ છતાં, એ વિસ્તરણ બંધ ના થયું. આથી બ્રહ્માંડની શક્તિએ એક ક્રાન્તિકારી વળાંક લીધો અને અપાર શક્તિને એક સૂક્ષ્મ પદાર્થમાં સમાવી તેની બહારની પ્રકૃતિ સાથે આપ લે શરુ કરી. આ પદાર્થ બેક્ટેરીઆ હતો અને તે જીવનની શરૃઆત હતી. આ જીવન આગળ વધીને માછલીઓ વાંદરાઓ અને આદિમાનવોથી થઇને મનુષ્ય રુપે વિકસ્યું. અને મનુષ્યની આ ઉત્પત્તિ બ્રહ્માંડ માટે એક બહુ મોટી ઉપલબ્ધિ હતી કારણ કે મનુષ્ય બીજું કંઇ નહી પણ બ્રહ્માંડની શરુઆતમાં ઉભી થયેલી વિષ્ણુના સ્ટેજની જ ડિઝાઈન હતી. વિષ્ણુ સ્ટેજના એ સાત પરીમાણો માનવના મસ્તિષ્કમાં કેદ થયેલા હતા અને એ પરીમાણોની શક્તિ માનવશરીરના સાત ચક્રોમાં સચિત થયેલી હતી. આથી જ કહેવાયું છે કે 'નર(મનુષ્ય) એ જ નારાયણ' મનુષ્ય જ્યારે તેના આ સાતેય પરીમાણોને પૂર્ણ સ્વરૃપમાં અભિવ્યક્ત કરવા લાગે છે ત્યારે તે સમગ્ર બ્રહ્માંડની શક્તિને સાત અલગ પરીમાણોમાં અભિવ્યક્ત કરે છે. આવા લોકોને વિષ્ણુના અવતારો કહેવામાં આવ્યા છે અને તેમની અભિવ્યક્તિ સાત પરીમાણોમાં રહેલા અનેક ગુણોમાં થતી હોવાથી વિષ્ણુને 'પૂર્ણ પુરુષોત્તમ' કહે છે.
મનુષ્યના સાત ચક્રોમાના પહેલા પાંચ ચક્રો માનવશરીરની પાંચ ઇન્દ્રિયો સાથે જોડાયેલા છે. જ્યારે છઠ્ઠુ ચક્ર મનુષ્યની બુધ્ધિ સાથે જોડાયેલું છે જેનું સ્થાન ભુ્રકુટી વચ્ચે સ્થિત છે. બુધ્ધિ મનુષ્યની પાંચ ઇન્દ્રિયોનું નિયમન કરે છે અને આ કારણે બુધ્ધિ સાથે જોડાયેલું છઠ્ઠુ ચક્ર પાંચ ઇન્દ્રિયો સાથે જોડાયેલા પ્રથમ પાંચ ચક્રોની શક્તિને પોતાનામાં કેન્દ્રિત રાકે છે. આ કારણે મનુષ્યની સર્વ શક્તિ અને ચરિત્ર તેના લલાટ પર રહેલા છઠ્ઠા ચક્રની અભિવ્યક્ત થાય છે. આ ઉપરાંત વિષ્ણુસ્ટેજના પરીમાણોની જેમ મનુષ્યમાં પણ પાંચમા અને છઠ્ઠા ચક્રની પ્રકૃતિ પુરુષ કે સ્ત્રી પ્રકૃતિ એકબીજાથી વિરુધ્ધ હોય છે. આમ, મનુષ્યનો ચહેરો છઠ્ઠા ચક્ર રુપે સમગ્ર શરીરની પરીમાણી ઉર્જા અને પાંચમા અને છઠ્ઠા બંને ચક્રો રૃપે સૃષ્ટિની બંને વિરોધી પ્રકૃતિઓ અભિવ્યક્ત કરી દે છે. જે બ્રહ્માંડના શિવ સ્ટેજની રચના છે. આમ, મનુષ્યનું સમગ્ર શરીર વિષ્ણુ સ્ટેજમાં છે જ્યારે તેની મુખાકૃતિ શિવ સ્ટેજમાં છે. આ કારણે જ આપણે મનુષ્ય રુપમાં મૂર્તિ પુજા કરીએ છીએ. કારણ કે મનુષ્યની મુખાકૃતિ સમગ્ર બ્રહ્માંડને બે જ પરીમાણોમાં એકત્ર કરતી રચના છે. જ્યારે મનુષ્યનું શરીર સમગ્ર બ્રહ્માંડને સાત પરીમાણોમાં એકત્ર કરતી રચના છે. આ કારણે મૂર્તિ-પૂજા દ્વારા આપણે બ્રહ્માંડની સમગ્ર શક્તિને એક જ મૂર્તિમાં કેન્દ્રિત થયેલી જોઈ તેનાથી એકરૃપ થઇશકીએ છીએ. આ જ છે મૂર્તિ-પૂજાનું રહસ્ય. આ ઉપરાંત મનુષ્ય જેમ જેમ આધ્યાત્મિક ઉત્ક્રાન્તિ કરતો જાય છે. તેમ તેમ તેની શક્તિ છઠ્ઠા ચક્રમાં કેન્દ્રિત થાય છે. એટલે કે તે શિવ સ્વરૃપમાં સ્થાયી થાય છે અને તેનાથી આગળ વધતાં, શક્તિ સાતમા ચક્રનું ભેદન કરી બ્રહ્માંડ સાથે એકરુપ બને છે. આને જે મોક્ષ કહે છે. આમ, મનુષ્ય વિષ્ણુમાંથી શિવ બની છેલ્લે મોક્ષ મેળવે છે. આથી, શિવને વિષ્ણુથી આગળ એવા મહાદેવ કહેવામાં આવ્યા છે. આમ, મનુષ્યની મોક્ષ તરફની યાત્રા બ્રહ્માંડના વિસ્તરણની વિરુધ્ધ દિશામાં હોવાથી તે બ્રહ્માંડના વિસ્તરણને અવરોધે છે. આથી બ્રહ્માંડના વિસ્તરણને રોકવા મોક્ષ મેળવવો એ જ મનુષ્યના અસ્તિત્વનું એકમાત્ર કારણ છે.
(સેક્સ અને ભક્તિનાં ગૂઢ રહસ્યો આવતા અંકે...)

posted by Bhavesh Jhaveri  # 11:44 AM 0 Comments